İlk çağda yaşayan filozoflar biz nasıl var olduk sorusuna cevap aramışlardır. Evrenin nasıl var olduğunu merak edip, her şeyin kendisinden çıktığı o ilk ilkenin, arkhenin ne olduğu hakkında her biri farklı görüş öne sürmüştür.
Filozof | Arkhesi | Niceliği(sayısı) | Niteliği (özeliği) |
Thales | Su | monizm | Somut |
Anaksimenes | Hava | monizm | Somut/ dinamik, değişebilen bir şey |
Anaksimandros | Aperion (sonsuz, sınırsız olan) | plüralizm | belirsiz |
Empedokles | Ateş, hava,su, toprak | plüralizm | somut |
Demokritos | Atom | plüralizm | somut |
Herakleitos | Ateş | monizm | Varlık madde değil oluştur. (değişim halinde) |
Anaksagoras | Nous(yaratıcı akıl) ve Spremata(küçük tohumcuklar) | düalizm | Soyut – somut |
Pythagoras | 1 | monizm | Sayıların değişmesiyle yeni varlıklar ortaya çıkıyor |
Parmenides | Bir olan- birlik | monizm | Hareketsiz, çokluğu reddeden |
Lao Tse | Tao (Yaratıcı olan Tanrı)
(Aldatıcı dünyaya gerçek varlık yoktur) |
soyut | |
Platon | idea | monizm | Soyut- idealizm |
Arkhe : Her şeyin kendisinden çıktığı ilk ilke, ana madde.
Töz : Var olmak için kendisinden başka hiçbir şeye muhtaç olmayan şey.
Monizm : Var olan her şeyin tek bir gerçeklikten oluştuğu kabul eden görüş.
Düalizm : Varlık anlayışı olarak birbirine indirgenemeyen iki varlık ilkesinin olduğunu kabul eden görüş.
Plüralizm : Varlığın arkasında birden çok ilkenin olduğunu ileri süren görüş.
Materyalizm: Tek gerçekliğin madde olduğunu ve her şeyin maddeden oluştuğunu söyleyen akım.
İdealizm : Var olan her şeyi düşünceye bağlayan, insan düşüncesinden bağımsız bir nesneler dünyasının var olmadığını savunan akım.